7 bin evliyanın yattığı yer

aksaray; Selçuklu sultanı İkinci Kılıçarslan’dan itibaren İslâmiyet’e beşiklik etmiş, seyyahlar tarafından yeşilliği ve ırmakları ile övülmüş, meşhur İslâm coğrafyacı ve tarihçisi Ebu’l-Fidâ’nın ifadeleriyle “mutlu ve müreffeh” bir Orta Anadolu şehridir.
ERVAH KABRİSTANI'NIN ÖNEMİ

“Şerefü’l-mekân bi’l-mekîn” yani bir yerin şerefi orada ikamet edenlerden gelir, sözünce birçok şehir ve halkı, içinde barındırdığı tarihî ve manevî mekânlar ile iftihar eder ki Aksaray, tam da bu sözün tezahür ettiği yerlerdendir. Aksaray’da Ervah Kabristanı, manevî makamların başında yer alır. Daha kapısından girer girmez manevî bir atmosferin karşıladığı kabristan bugün birçok
YEDİ BİNDEN FAZLA EVLİYA

Aksaraylı ve civar şehir insanlarının her fırsatta ziyaret ettiği bir mekân olmuştur. İçerisinde yedi binden fazla evliyanın bulunduğu bu mekân, aslında Aksaray’ın gerçek merkezidir. Ervah’ın kelime manası “ruhlar” demektir. Istılahta ise içerisinde çok sayıda Allah dostunun medfun bulunduğu kabristan demektir. Aksaray üzerine yapılmış araştırmalarda ervah hakkında fazla bir malumat bulunmamaktadır. Bununla birlikte Ervah hakkındaki en önemli bilgiyi Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sinde görüyoruz. Evliya Çelebi, yedi binden fazla evliyanın yattığı bu şehir için; “Dârü’l-Ervah denilen bu yere nice defalar nur inmiştir. Üzüntülü olan bir kimse burayı ziyaret etse üzüntüsü gider.” demektedir. Ervah kabristanı, Aksaray’ın merkezinde bulunan Kılıçarslan Tepesi’nin eteklerinde, doğu-batı yönünde eğimli bir arazi üzerinde, kuzey-güney yönünde uzanmaktadır. Yaklaşık 700x180 metre ebadındadır. Anadolu Selçuklularından itibaren kullanılan kabristana halen defin yapılmaktadır. Mezarlıktaki en eski mezar şahidesi ise H. 650 / M. 1250 tarihlidir. İ
BİRÇOK ALİMİN İSTİRATGAH YERİ

çerisinde Hacılar Hanı; büyük İslâm âlimi Fahreddin Razi’nin torunu, Zinciriye Medresesi’nde uzun yıllar ders vererek birçok İslâm âlimi yetiştiren, aynı zamanda Osmanlı Devleti’nin ilk şeyhülislamı Molla Fenari’nin de hocası Cemaleddin Aksarayi Hazretleri’nin zaviyesi; son yıllarda kabrinin Aksaray’da olduğu ispat edilen Somuncu Baba’nın türbesi; Şeyh Hamza türbesi, Anadolu Selçuklularının en büyük tarihçilerinden olan ve Müsâmeretü’l-Ahbâr’ın müellifi Kerimüddin Mahmud Aksarayî’nin ve daha birçok Allah dostunun kabirleri bulunmaktadır. Ervah Kabristanı, aynı zamanda eskiden hac ve umreye gidenlerin uğrak yerlerinden birisiydi. Konya civarından hacı adayları yolculuğa Mevlana Türbesi ile başlar, Ervah’la devam ederdi. Burada Somuncu Baba ziyaret edilirdi. Bugün kalıntılarını gördüğümüz Hacılar Hanı da bu hacıların konakladığı mekândır. Bu toprakların asıl sahiplerinin ve muhafızlarının toprak altındakiler olduklarını unutmayalım, “şerefü’l-mekân, bi’lmekîn”.